تنگی کانال نخاعی کمر چیست؟
تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می دهد که کانال نگهدارنده رشته های عصبی مربوط به نخاع، باریک گردیده و فشاری را بر روی نخاع ایجاد می کند.
این اختلال جزو بیماری های ستون فقرات می باشد و عوامل مختلفی چون بالا رفتن سن، وارد شدن آسیب هایی به نخاع، ایجاد فتق دیسک و رشد کردن خار استخوان باعث بروز آن می شود.
ستون فقرات انسان دارای آناتومی است که حرکت به جهات مختلف را فراهم می کند.
این ستون تشکیل شده از مهره هایی است که بر روی هم لغزیده و بین آنها نخاع و کانال نخاعی قرار دارد.
عصب های نخاع با بیرون آمدن از سوراخ میان مهره ها باعث ایجاد عصب های محیطی شده که با تنگ شدن جای آنها و وارد شدن فشار به آنها، تنگی کانال نخاعی رخ می دهد.
زمانی که این اختلال رخ می دهد، فرد بیمار با وجود حس درد یا بی حسی در قسمت کمر و وجود ضعف و عدم تعادل روبرو می شود.
تنگی کانال نخاعی کمر را می توان از طریق راهکار هایی بهبود بخشید و میزان فشار وارده به نخاع را کاهش داد.
علت تنگی کانال نخاعی کمر
تنگی کانال نخاعی به دلایل مختلف بروز می یابد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ابتلا به دیسک گردن و کمر
زمانی که دیسک گردن یا کمر دچار بیرون زدگی یا هرنیا شود، عصب ها تحت فشار قرار می گیرند و دچار آسیب دیدگی می‌شوند.
با تنگ شدن فضای میان مهره ها فرد به تنگی کانال نخاعی مبتلا می شود.
در چنین شرایطی، بیمار ممکن است علائمی مانند دردهای مزمن در ناحیه گردن یا کمر، بی حسی و گزگز در اندام ها، ضعف عضلانی و در موارد شدیدتر اختلال در راه رفتن یا کنترل ادرار و مدفوع را تجربه کند.
این علائم بسته به شدت آسیب و محل دقیق درگیری می تواند متفاوت باشد.
گاهی اوقات درد به دست ها یا پاها انتشار پیدا می کند که به آن درد رادیکولار گفته می شود.
در صورت پیشرفت بیماری بدون درمان، خطر بروز آسیب های دائمی به عصب وجود دارد.
تشخیص به موقع و شروع درمان مناسب می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
درمان ها ممکن است شامل فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، تزریق های موضعی یا در موارد حادتر عمل جراحی باشد.
تغییر سبک زندگی، تقویت عضلات ستون فقرات و رعایت اصول صحیح نشستن و ایستادن نقش مهمی در پیشگیری از عود بیماری دارند.
مشکلات مادرزادی
گاهی مواقع فرد به صورت مادرزادی و از بدو تولد مبتلا به تنگی کانال نخاعی است و از طریق جراحی می توان این عارضه را برطرف نمود.
این نوع تنگی کانال که به آن تنگی مادرزادی یا تنگی اولیه نیز گفته می شود، معمولاً به دلیل رشد غیرطبیعی استخوان ها یا بافت های اطراف نخاع در دوران جنینی ایجاد می شود.
علائم ممکن است در دوران کودکی یا بزرگسالی بروز پیدا کنند و شامل درد در ناحیه کمر یا گردن، ضعف در اندام ها، اختلال در تعادل و در موارد پیشرفته تر، مشکلات حرکتی و حسی گسترده باشد.
تشخیص دقیق با استفاده از روش هایی مانند MRI و سی‌تی اسکن انجام می شود.
در صورتی که علائم شدید یا پیشرونده باشند و درمان های محافظه کارانه مؤثر واقع نشوند، جراحی به عنوان گزینه ای مؤثر برای کاهش فشار روی نخاع و اعصاب توصیه می شود.
علاوه بر جراحی، توانبخشی و تمرینات فیزیکی مناسب می توانند به بازگشت تدریجی عملکرد طبیعی کمک کنند.
وجود کیست های نخاعی و کیست هایی در ستون مهره ها
کیست ها نوعی زائده هستند که با رشد در ستون مهره ها باعث ایجاد تنگی کانال نخاعی می‌شوند.
زمانی که این کیست ها در ناحیه ستون مهره ها رشد می کنند، می توانند فضای داخل کانال نخاعی را محدود کرده و منجر به تنگی کانال نخاعی شوند.
این تنگی می تواند باعث فشار به نخاع یا ریشه های عصبی شده و علائمی مانند درد موضعی، بی حسی، ضعف عضلانی، و در برخی موارد مشکلات حرکتی و حسی را در پی داشته باشد.
نوع شایع این کیست ها شامل کیست های تارسال، کیست های آراکنوئید و کیست های سینوویال هستند که ممکن است بسته به اندازه و محل قرارگیری، درمان متفاوتی نیاز داشته باشند.
در بسیاری از موارد، کیست های کوچک و بدون علامت نیاز به درمان خاصی ندارند، اما در صورت بروز علائم، پزشک ممکن است گزینه هایی مانند دارودرمانی، تخلیه کیست یا جراحی را پیشنهاد دهد.
تشخیص دقیق معمولاً با تصویربرداری پیشرفته مانند MRI امکان پذیر است.
ابتلا به بیماری آرتروز
از بیماری های ستون فقرات می توان به بیماری آرتروز ستون فقرات اشاره نمود که باعث از بین رفتن غضروف می شود.
میان مهره ها غضروف قرار گرفته تا مانع از ساییدگی استخوان ها شود، زمانی که غضروف موجود از بین برود ساییدگی در استخوان ها رخ می دهد و موجب از بین رفتن استخوان ها می گردد.
با از بین رفتن استخوان، بدن استخوان جدید تولید کرده که با بزرگتر شدن، موجب کم شدن فضای میان مهره ها می گردد و تنگی کانال نخاعی را ایجاد می کند.
ایجاد شکستگی یا وارد شدن آسیب به ستون مهره ها
در صورت بروز حادثه و شکستگی در ستون مهره ها، با بهبود یافتن ممکن است محل خارج شدن عصب ها با تنگی مواجه شده و تنگی کانال نخاعی ایجاد شود.
این نوع آسیب ها می توانند به دلیل تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، یا وارد آمدن ضربات مستقیم به کمر یا گردن اتفاق بیفتند.
حتی پس از جوش خوردن مهره شکسته، شکل غیرطبیعی استخوان یا ایجاد بافت های جوشگاهی می تواند موجب فشار به نخاع یا اعصاب اطراف شود.
این فشار مزمن ممکن است منجر به درد مداوم، بی حسی در اندام ها، ضعف عضلانی یا اختلالات حرکتی گردد.
در برخی موارد، آسیب های ناشی از شکستگی به طور تدریجی و بدون علامت واضح پیشرفت می کنند و تنها زمانی تشخیص داده می شوند که علائم عصبی بروز پیدا کند.
ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص ستون فقرات، انجام تصویربرداری های پیشرفته مانند MRI یا CT و انتخاب روش درمانی مناسب اعم از درمان های غیرجراحی تا مداخلات جراحی برای بهبود وضعیت بیمار ضروری است.
بالا رفتن سن
بالا رفتن سن باعث می شود که مفصل های موجود پشت ستون مهره ها با ساییدگی مواجه شوند و از شکل طبیعی خود خارج شده و با بزرگی فاست (مفصل های پشت ستون مهره ها) روبرو گردند.
با افزایش سن و تحلیل رفتن عضلات، لیگامان ها شل شده و فشار وارده به فاست ها افزایش می یابد و با ناپایداری مواجه می گردند.
برای اینکه فشار وارد شده جبران گردد باید مفصل ها بزرگتر شوند و این باعث تنگی کانال نخاعی می گردد.
داشتن شغل سنگین
داشتن شغلی با تحرک و خم شدن های زیاد و شغل هایی که برای انجام آنها کمر زیاد به کار گرفته می شود باعث بروز تنگی کانال نخاعی می شود.
به دلیل وراثت
اگر در خانواده ای اعضای درجه یک خانواده چون پدر و مادر یا خواهر و برادر با تنگی کانال نخاعی مبتلا باشند، باعث می شود آن شخص نیز با این عارضه مواجه گردد.
انواع تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی با توجه به محل ایجاد دارای انواع مختلف به قرار زیر است:
تنگی کانال نخاعی مرکزی
باعث ایجاد لنگش در بیماران می شود به صورتی که بعد از مدتی راه رفتن، شخص خسته شده و پا ها توانایی ادامه دادن ندارند.
تنگی کانال نخاعی محیطی
دارای علائم درد ریشه عصبی است و با لنگش متناوب روبرو است.
تنگی کانال نخاعی از نوع تنگی سوراخ عصبی
فقط سوراخ عصب دچار تنگی شده که با درد شدید در قسمت اندام تحتانی روبرو است و لنگش متناوب ندارد.
هر کدام از این تنگی ها با علائم متفاوتی روبرو هستند، اما زمانی که بیماری بسیار پیشرفته باشد هر سه قسمت دچار تنگی می شود.
علائم تنگی کانال نخاعی کمر
در مراحل اولیه ابتلا به این بیماری های ستون فقرات ممکن است شخص هیچ گونه علائمی نداشته باشد زیرا علائم به کندی بروز می یابند.
از جمله علائم ابتلا به این عارضه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- داشتن کمر درد
- داشتن ضعف در قسمت پا ها و وجود حس گز گز و بی حسی
- نداشتن توانایی جنسی
- نداشتن حس در پا ها
- وجود درد سوزشی که در قسمت باسن و پایین پا ها ایجاد می شود.
در مراحل جدی و شدید علائم زیر در شخص ایجاد می گردد:
- نداشتن کنترل بر روی روده و مثانه
- داشتن بی حسی زیاد در قسمت پا ها به صورتی که در حال افزایش باشد.
- وجود درد زیاد از حد و ضعف شدید در هر دو پا یا یکی از آنها به صورتی که راه رفتن شخص و بلند شدن وی از روی صندلی به سختی انجام شود.
راه های تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر
در صورت وجود علائم مربوط به این بیماری باید به دکتر ستار ندری مراجعه کرد.
پزشک با بررسی علائم بیمار و انجام دادن معاینات بدنی، وجود تنگی کانال نخاعی را پیگیری می کند و برای تایید نهایی تشخیص خود از روش های زیر استفاده می کند:
انجام تصویربرداری با اشعه ایکس
با انجام تصویربرداری اشعه ایکس، باریک شدن کانال نخاعی و وجود خار های استخوانی که فشار را به عصب ها وارد می کنند، مشخص می گردد.
انجام سی تی اسکن و ام آر آی
با انجام سی تی اسکن و ام آر آی، پزشک اطلاعات دقیق در مورد کانال نخاعی موجود و ساختار عصبی مربوط به آن به دست می آورد.
تست‌های رسانایی عصب و الکترومایوگرافی
برای اینکه عصب های بیمار مورد ارزیابی قرار بگیرد پزشک از این تست ها استفاده می کند.
درمان تنگی کانال نخاعی کمر
راهکار های درمانی این بیماری با توجه به علائم و شدتی که بیماری دارد مشخص می شود.
از راه های درمان این عارضه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
استفاده از دارو
چون وجود این بیماری با درد همراه است، جهت رفع کمر درد موجود پزشک از دارو های مسکن استفاده می کند.
دارو های مورد استفاده جهت کنترل درد و کاهش آنها، دارو های ضد التهاب و استروئیدی هستند.
با تزریق کردن کورتیکواستروئید ها نیز می توان موجب کاهش درد و بی حسی موجود شد.
فیزیوتراپی
استفاده از فیزیوتراپی و انجام ورزش می تواند موجب بهبود درد و کاهش آن شود.
با تقویت کردن عضلات کمر و عضلات گردن علائم ناشی از این بیماری کاهش پیدا می کند.
استفاده از جراحی
چنان چه استفاده از روش های غیر تهاجمی در درمان این عارضه موثر نباشد پزشک با استفاده از روش های تهاجمی سعی می کند این بیماری را درمان کند.
درمان تنگی کانال نخاعی از طریق روش های جراحی لامینکتومی، دیسککتومی، فورامینوتومی، فیوژن و آندوسکوپی صورت می گیرد.
در این روش های درمانی مهره ها را فیکس می کنند و علائم ناشی از این بیماری را کاهش می دهند.
عوارض جراحی تنگی کانال نخاعی کمری
جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی کمری معمولاً در مواردی انجام می شود که درمان های غیرجراحی مؤثر واقع نشده اند یا علائم بیماری شدت یافته اند.
با وجود اینکه این جراحی ها در بسیاری از موارد موفقیت آمیز هستند، اما مانند هر عمل جراحی دیگری می توانند با عوارضی همراه باشند.
از جمله این عوارض می توان به عفونت محل جراحی، خونریزی، تشکیل لخته خون، یا نشت مایع مغزی نخاعی اشاره کرد.
در برخی بیماران ممکن است درد بعد از عمل باقی بماند یا حتی شدت یابد، که به آن سندرم شکست جراحی کمر گفته می شود.
در مواردی دیگر، عصب ها ممکن است در حین جراحی دچار آسیب شوند و منجر به بی حسی، ضعف یا اختلالات حرکتی شوند.
احتمال چسبندگی بافت ها یا عود تنگی کانال در آینده وجود دارد که ممکن است نیاز به جراحی مجدد را مطرح کند.
در برخی بیماران، کاهش پایداری ستون فقرات پس از برداشتن بافت های فشاری ممکن است رخ دهد که نیاز به فیوژن را به همراه دارد.
به همین دلیل، انتخاب درست بیمار برای جراحی، مهارت جراح، و مراقبت های پس از عمل نقش بسیار مهمی در کاهش عوارض و بهبود نتایج درمانی دارد.
مراقبت های بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی کمر
- استراحت کافی ولی بدون بی حرکتی طولانی
- راه رفتن سبک روزانه از روزهای ابتدایی
- پرهیز از خم شدن، چرخش بدن و بلند کردن اجسام سنگین
- استفاده از کمربند طبی در صورت توصیه پزشک
- مصرف دقیق و منظم داروهای تجویز شده
- حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن و خوابیدن
- تمیز و خشک نگه داشتن محل جراحی و تعویض منظم پانسمان
- انجام فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی طبق برنامه
- جلوگیری از یبوست با تغذیه مناسب و مایعات کافی
- مراجعه فوری به پزشک در صورت مشاهده علائم هشدار (تب، ترشح، درد شدید، بی حسی)
چه علائمی نشان‌دهنده تنگی کانال نخاعی کمر هست؟
سلام به شما همراه گرامی
علائم رایج شامل درد کمر، درد پاها (به ویژه در هنگام راه رفتن)، ضعف یا بی‌حسی در پاها، مشکلات تعادلی، و درد که با نشستن بهبود می‌یابد یا با ایستادن و راه رفتن تشدید می‌شود.
این علائم ممکن است در موارد شدیدتر به مشکلات حرکتی و عملکردی منجر شوند.