تومور های نخاعی زمان ایجاد می شوند که سلول های اطراف و داخل مهره ها شروع به رشد و تکثیر به صورت غیر طبیعی کنند.
گاهی اوقات بافت های سرطانی رشد کرده در قسمت های خارج از نخاع و در طناب نخاعی، به اطراف نخاع منتشر می شوند.
این امکان نیز وجود دارد که تومور های نخاعی در داخل استخوان نخاع نفوذ کنند و باعث بروز درد در آن ناحیه شوند.
برخی تومور های نخاعی هستند که در فضای اپیدورال که بافت نرمی دارد رشد کرده و فشاری را به طناب و عصب های نخاعی وارد می کنند.
محل تومور ایجاد شده، اندازه آن، نوع بافت و طول مدت علائم ایجاد شده، در میزان آسیب ناشی از تومور تاثیر می گذارد.
تومور های ایجاد شده در ستون فقرات ممکن است در هر سطحی دیده شوند از جمله:
- تومور های خارج دورال یعنی آن دسته تومور هایی که در خارج از مننژ های نخاعی ایجاد می شوند و غیر مستقیم روی نخاع فشار وارد می کنند.
- تومور های خارج از مدولاری اینترادورال یعنی آن دسته تومور هایی که در قسمت مننژ های نخاعی قرار گرفته و مستقیما به نخاع فشار وارد می کنند.
- تومور های طناب نخاعی یعنی آن دسته تومور هایی که در داخل طناب نخاعی واقع شده و باعث گسترش آن یا نفوذ به آن می شوند.
تومور های نخاعی ممکن است خوش خیم و غیر سرطانی یا بدخیم و سرطانی باشند.
تومور های اولیه نشئت گرفته از نخاع هستند و تومور های ثانویه یا متاستاتیک از گسترش یافتن سرطان در دیگر محل های ستون فقرات به وجود می آیند.
گاهی مواقع امکان تشخیص سریع این تومور ها وجود ندارد زیرا جزو سرطان های شایع نیستند و علائمی چون علائم دیگر بیماری ها دارند.
درمان تومور نخاعی با توجه به اندازه و محل ایجاد تومور و وضعیت بدنی بیمار صورت می گیرد.
از راهکار های درمانی تومور های نخاعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام جراحی
- شیمی درمانی
- پرتودرمانی
- درمان هدفمند
- درمان های تغذیه ای
علائم وجود تومور نخاعی
با توجه به نوع تومور و محل قرار گیری آن علائم ناشی از وجود تومور ها متفاوت است.
از جمله علائم ایجاد شده می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- وجود درد در ناحیه تومور که به دلیل رشد کردن تومور است.
- عدم توانایی در کنترل کردن عملکرد مربوط به روده و مثانه
- حساس شدن کمر نسبت به گرما و سرما
- کمر دردی که به دیگر قسمت ها سرایت می کند.
- داشتن کمر دردی که در شب ها شدید تر میشود.
جراحی تومور نخاعی
یکی از روش های درمان و حذف تومور های نخاعی استفاده از روش جراحی است که باید توسط پزشک متخصص در این زمینه صورت بگیرد.
پزشکان از جمله دکتر ستار ندری معمولا ترجیح می دهند از طریق دیگر روش های درمانی اقدام به درمان تومور های نخاعی کنند و معمولا ۱۰ درصد از افراد تحت جراحی قرار می گیرند.
انجام جراحی تومور نخاعی جزو حساس ترین و پیچیده ترین جراحی ها است که باید توسط جراحی با تجربه صورت بگیرد.
قسمت حیاتی سیستم عصبی مرکزی را نخاع تشکیل داده است که حرکت های بدن و حسی که در بدن وجود دارد را فراهم می کند.
هر جراحی که بر روی نخاع انجام میشود باید با دقت بالا و در نظر گرفتن تمام جوانب ایمنی صورت بگیرد.
در این عمل پزشک اول محل دقیق وجود تومور و نوع تومور را از طریق تصویربرداری مشخص کرده و بعد از انجام آزمایشات قبل از جراحی و بررسی قلب و ریه بیمار، اقدامات لازم جهت بیهوشی بیمار انجام می شود.
بعد از بیهوشی بیمار، جراح در قسمت ستون فقرات و محل مهره ها برش هایی خاص ایجاد کرده و با توجه به محل قرارگیری تومور از راه روش میکروسکوپی موجب کمتر آسیب دیدن بافت ها می گردد.
از این راه تومور کاملا یا به صورت جزئی خارج شده و چنان چه لازم باشد با استفاده از ابزار های تثبیت کننده، از استخوان ها حمایت لازم صورت می گیرد.
بعد از اینکه جراحی تمام شد بیمار را به بخش مراقبت های ویژه می برند و زمانی که وضعیت حیاتی وی تثبیت شد به مرحله بازتوانی که شامل فیزیوتراپی و دیگر پیگیری ها است، وارد می گردد.
به طور کلی جراحی تومور نخاعی را به دو صورت جراحی بسته و باز انجام می دهند که در ادامه بیشتر در مورد آن توضیح می دهیم.
جراحی باز تومور نخاعی
زمانی که اندازه تومور نخاعی موجود خیلی بزرگ بوده یا دارای پیچیدگی زیادی باشد، پزشک این جراحی را به روش باز استفاده می کند.
در این روش جراحی جراح به خوبی به تومور دسترسی داشته و می تواند اقدامات درمانی لازم در خصوص آن را انجام دهد.
در جراحی باز با استفاده از تکنیک هایی، مقدار فشار موجود بر روی نخاع را برمی دارند.
این تکنیک ها شامل کیفوپلاستی و دکمپرشن است.
کیفوپلاستی با هدف تثبیت کردن مهره ها و کم کردن درد انجام میشود و دکمپرشن با هدف کم کردن فشار ناشی از تومور بر روی نخاع انجام می گیرد.
جراحی بسته تومور نخاعی
جراحی بسته تومور نخاعی جزو روش های کم تهاجمی است که جهت درمان تومور های نخاعی مورد استفاده قرار می گیرد و به ایجاد برش بزرگ بر روی پوست احتیاج ندارد.
این جراحی به روش هایی چون امبولیزاسیون انجام می گیرد.
در این روش با مسدود کردن رگ های تغذیه کننده تومور از رشد تومور جلوگیری می شود.
استفاده از این روش برای تومور های بزرگی که از رگ های خونی زیادی تغذیه می کنند اثرگذار است.
با انجام آمبولیزاسیون خونریزی حین جراحی نیز کمتر شده و جراح می تواند با دقت بیشتری اقدام به خروج تومور کند.
مراحل جراحی تومور نخاعی
مراحل جراحی تومور نخاعی به دقت و هماهنگی زیادی نیاز دارند و معمولاً شامل چندین مرحله کلیدی هستند.
ابتدا، بیمار برای انجام جراحی تحت ارزیابی دقیق قرار می گیرد.
این ارزیابی شامل آزمایش های تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن است تا موقعیت دقیق تومور و ارتباط آن با ساختارهای عصبی و بافت های اطراف مشخص شود.
پس از آن، پزشک جراح به تعیین روش جراحی مناسب برای هر بیمار می پردازد.
این مرحله ممکن است شامل انتخاب جراحی باز یا جراحی حداقل تهاجمی (میکروسکوپی) باشد، بسته به محل تومور و اندازه آن.
مرحله بعدی شامل انجام جراحی است.
جراح با استفاده از ابزارهای دقیق، از جمله میکروسکوپ های جراحی، به ناحیه آسیب دیده دسترسی پیدا می کند.
هدف اصلی جراحی خارج کردن کامل تومور است بدون اینکه به بافت های عصبی حیاتی آسیب برسد.
در برخی موارد، برای جلوگیری از آسیب به نخاع یا اعصاب، از تکنیک های خاصی مانند تحریک عصبی مستقیم یا استفاده از سیستم های تصویربرداری در حین عمل استفاده می شود.
در این مرحله، امکان دارد بخشی از استخوان های ستون فقرات نیز برداشته شود تا دسترسی بهتر به تومور فراهم گردد.
پس از اتمام جراحی، بیمار به بخش مراقبت های ویژه منتقل می شود و تحت نظارت دقیق قرار می گیرد.
در این مرحله، پزشکان وضعیت بیمار را از نظر عوارض ناشی از جراحی، مانند خونریزی یا عفونت، پیگیری می کنند.
پس از بهبود اولیه، بیمار به بخش بهبودی منتقل شده و تحت درمان های تکمیلی، از جمله فیزیوتراپی یا داروهای ضد درد، قرار می گیرد تا بهبود حرکتی و عصبی خود را آغاز کند.
روند بهبودی ممکن است زمان بر باشد و به مراقبت های پس از جراحی و برنامه های توانبخشی بستگی دارد.
انجام جراحی تومور نخاعی چه مزایایی دارد؟
استفاده از جراحی تومور نخاعی با مزایای زیر همراه است:
- موجب بهتر شدن و تسکین یافتن درد ناشی از وجود تومور می شود.
- فشار موجود بر روی نخاع و عصب ها را کاهش می دهد.
- موجب برداشتن تمام تومور یا بخشی از آن می شود.
- میزان بهبودی و درمان بیمار را بالا می برد.
- از آسیب های عصبی جلوگیری می کند.
- امکان دسترسی به درمان های مکمل را فراهم می کند.
عوارض انجام جراحی تومور نخاعی
انجام جراحی تومور نخاعی در کنار مزایایی که دارد ممکن است باعث بروز عوارضی در شخص بیمار شود. این عوارض عبارتند از:
- ممکن است موجب ایجاد عفونت شود.
برای این منظور پزشک آنتی بیوتیک هایی را تجویز می کند که باید به موقع و سر وقت توسط بیمار مصرف شود تا از بروز عفونت جلوگیری گردد. - باعث بروز خونریزی در شخص می شود.
خونریزی جزو عوارض رایج این جراحی است.
چون تومور ها به رگ های خونی نزدیک هستند امکان خونریزی بعد از جراحی وجود دارد. - ممکن است باعث از دست دادن عملکرد نخاعی شود. زمانی که تومور به عصب ها نزدیک است ریسک بروز این عارضه وجود دارد.
- امکان ایجاد واکنش هایی نسبت به بیهوشی وجود دارد.
این واکنش ها به صورت حالت تهوع و استفراغ و داشتن آلرژیک خود را نشان می دهد.
تفاوت بین تومورهای خوش خیم و بدخیم نخاعی
تومورهای نخاعی خوش خیم و بدخیم از نظر ویژگی های بیولوژیکی و پیش آگهی با یکدیگر تفاوت دارند.
تومورهای خوش خیم نخاعی معمولاً رشد آهسته تری دارند و به ندرت به بافت های اطراف یا قسمت های دیگر بدن گسترش می یابند.
این تومورها معمولاً محدود به منطقه ای خاص هستند و معمولاً پس از جراحی به طور کامل از بدن خارج می شوند.
تومورهای خوش خیم به دلیل عدم توانایی در متاستاز دادن، معمولاً خطر کمتری برای زندگی بیمار دارند و اغلب با درمان های جراحی بهبودی کامل حاصل می شود.
با این حال، اگر درمان به تأخیر بیفتد، ممکن است مشکلات عصبی و دردهای مزمن ایجاد کنند.
در مقابل، تومورهای بدخیم نخاعی سرعت رشد بیشتری دارند و می توانند به بافت های مجاور یا حتی به سایر بخش های بدن گسترش یابند.
این نوع تومورها به دلیل ماهیت تهاجمی خود، می توانند تهدیدی جدی برای زندگی بیمار باشند و اغلب نیاز به درمان های پیچیده تری مانند شیمی درمانی، رادیوتراپی یا ترکیبی از این ها دارند.
حتی پس از جراحی، احتمال عود مجدد این تومورها زیاد است و پیش آگهی درمان به عوامل مختلفی مانند نوع تومور، محل آن و وضعیت سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
در مجموع، تومورهای بدخیم نخاعی به دلیل خطرات و پیچیدگی های بیشتری که دارند، نیاز به درمان های چندجانبه و پیگیری دقیق تر دارند.
تفاوت جراحی تومور نخاعی در بزرگسالان و کودکان
تفاوت جراحی تومور نخاعی در بزرگسالان و کودکان عمدتا به ویژگی های فیزیولوژیکی و آناتومیکی بدن هر گروه سنی باز می گردد.
در کودکان، به دلیل رشد و تکامل مغز و نخاع، نیاز به دقت بیشتری در حین جراحی وجود دارد تا از آسیب به سیستم عصبی در حال رشد جلوگیری شود.
در کودکان ممکن است تومورها بیشتر در نواحی خاصی از نخاع، مانند ناحیه گردن یا سینه، ایجاد شوند که نیاز به دسترسی دقیق تر و روش های جراحی خاص دارد.
علاوه بر این، در کودکان، خطرات مربوط به عوارض بلند مدت جراحی، مانند تأثیرات بر رشد و عملکرد عصبی، بیشتر از بزرگسالان است، بنابراین برنامه ریزی برای درمان و پیگیری های بعد از جراحی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در بزرگسالان، جراحی تومور نخاعی معمولاً با چالش هایی متفاوت مواجه است که به دلیل تغییرات سنی و مشکلات سلامتی همراه با افزایش سن است.
به طور معمول، تومورهای نخاعی در بزرگسالان می توانند به دلیل بیماری های زمینه ای مانند فشار خون بالا یا دیابت پیچیده تر شوند.
علاوه بر این، در بزرگسالان، تومورها بیشتر تمایل به بدخیمی و گسترش به سایر نواحی دارند، که می تواند پیچیدگی های جراحی را افزایش دهد.
به علاوه، بهبود بعد از جراحی در بزرگسالان ممکن است کندتر باشد و نیاز به درمان های مکمل مانند فیزیوتراپی یا رادیوتراپی بیشتر از کودکان باشد.
از این رو، در جراحی تومور نخاعی در بزرگسالان، توجه به مشکلات بهداشتی هم زمان و خطرات ناشی از جراحی های طولانی تر بسیار مهم است.
چگونگی انتخاب بهترین روش جراحی برای تومور نخاعی
انتخاب بهترین روش جراحی برای تومور نخاعی بستگی به عواملی مانند نوع و محل تومور، اندازه آن، وضعیت سلامت کلی بیمار، و ویژگی های فیزیولوژیکی خاص بیمار دارد.
برای مثال، اگر تومور در ناحیه ای باشد که دسترسی به آن دشوار است یا در نزدیکی اعصاب حیاتی قرار دارد، جراحی میکروسکوپی یا حداقل تهاجمی ممکن است گزینه بهتری باشد، زیرا این روش ها آسیب کمتری به بافت های سالم وارد می کنند.
در حالی که در برخی موارد، جراحی باز نیاز است تا دسترسی کامل به تومور فراهم شود.
تصمیمات جراحی ممکن است با توجه به خوش خیم یا بدخیم بودن تومور، احتمال گسترش آن به بافت های اطراف و پاسخ بیمار به درمان های پیشین مانند شیمی درمانی یا رادیوتراپی اتخاذ شود.
در نهایت، تصمیم گیری در این زمینه معمولاً نتیجه مشاوره تیم جراحی، رادیولوژیست، و سایر متخصصان است تا بهترین روش درمانی بر اساس شرایط خاص بیمار انتخاب شود.
چه عواملی باعث بروز تومور نخاعی میشه؟
سلام
علل دقیق بروز تومورهای نخاعی اغلب ناشناخته است، اما برخی تومورها ممکن است به علت متاستاز از سایر نقاط بدن به نخاع منتقل شوند.
برخی اختلالات ژنتیکی یا بیماری‌های خاص می‌توانند خطر بروز این تومورها را افزایش دهند.