کرانیوسینوستوز نوعی نقص مادرزادی است و زمانی این اتفاق رخ می دهد که چند مفصل فیبری بین استخوان های جمجمه زودتر از موقع مقرر بسته می شوند.
در این حالت ملاج کودکان زودتر از زمان مورد نظر شکل می گیرد و به طور کامل بسته می شود و از آنجایی که مغز به رشد خود ادامه می دهد به مرور زمان منجر به بد شکل شدن فرم سر می شود.
کودکانه مبتلا به کرانیوسینوستوز عموماً با آسیب های عصبی مواجه هستند و ممکن است رشد شناختی عادی داشته و البته ظاهرشان کمی متفاوت است.
اگر در دوران کودکی به ویژه در زمان نوزادی این عارضه شناسایی شود درمان آن آسان تر بوده و عوارض و محدودیت های کمتری به همراه دارد.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد که کرانیوسینوستوز عموماً بر اثر سندروم ژنتیکی رخ می دهد و ممکن است با وجود یک عضو در خانواده نسل های بعدی نیز چنین مسئله ای را تجربه نمایند.
نوزادانی که با چنین مشکلی مواجه باشند نیاز است که به واسطه انجام جراحی فرم سر اصلاح شده تا مبادا این آسیب برای همیشه با کودکان باقی بماند، با این حال مهم است که روند رشد جنین در رحم مادر به درستی و در زمان بندی مشخص بررسی شود.
علائم شایع کرانیوسینوستوز
عموماً علائم و نشانه های کرانیوسینوستوز از شکل ظاهری جمجمه کودک مشخص است.
به طور معمول جمجمه نوزادان دارای ۷ استخوان است و شامل مفصل هایی می شود که اصطلاحا به آن درز جمجمه می گویند.
این بخش های حساس از بافت فیبری محکمی تشکیل شده و هفت استخوان را در کنار یکدیگر نگه می دارد.
تمامی درزهای جلوی جمجمه در یک نقطه مشترک به نام ملاج که در قسمت بالایی سر قرار می گیرد به هم می رسند و تا دو سالگی آنها به یکدیگر چسبیده و جوش می خورند و یک استخوان بسیار سفت پدیدار می گردد.
از نشانه های مهم کرانیوسینوستوز باید به بد شکل شدن فرم جمجمه اشاره کرد، زمانی که درز جمجمه زودتر از موعد بسته می شود ساختار سر کمی تغییر کرده و شکلی نامتعارف به خود می گیرد.
معمولا برای این کودکان در ناحیه ملاج و قسمت بالایی جمجمه فرم غیر طبیعی وجود داشته و استخوان این محدوده به طور دقیق شناسایی نمی شود.
از آنجایی که این درزها زودتر از موعد بسته می شوند یک لبه برآمده در امتداد درز بسته شده پدیدار می گردد که به صورت یک برجستگی با چشم غیر مسلح هم قابل رویت است.
در مواردی کرانیوسینوستوز باعث عدم رشد طبیعی سر می شود و حتی ممکن است روند رشد به آهستگی و بسیار کندتر از حد طبیعی پیش رود.
عوارض ناشی از کرانیوسینوستوز
برخی از آسیب های جسمانی نه تنها منجر به اختلال در روند رشد کودکان می شود بلکه از نظر ظاهری نیز برای آنها مشکل آفرین خواهد شد.
کرانیوسینوستوز عارضه جسمانی است که مستقیماً به سلامت و شکل سر ربط داشته و زمانی که این اختلال ایجاد می شود بد شکلی سر و صورت به طور دائمی رخ خواهد داد.
این کودکان به مرور زمان گوشه گیر شده و با کاهش اعتماد به نفسی که دارند نمی توانند با دیگر افراد به ویژه همسالان خود ارتباط برقرار کنند.
زمانی که درزهای جمجمه در زمان نامناسب بسته می شوند جمجمه به اندازه کافی رشد نکرده و فضای کافی برای رشد مغز وجود ندارد.
این نوزادان به مرور زمان با مشکلاتی همچون تاخیر در رشد مواجه شده و نقص شناختی برای آنها امری کاملاً طبیعی است، این کودکان به مرور زمان نسبت به سایر فعالیت ها علاقه نشان نداده و حتی در موارد بسیار شدید با مشکلاتی همچون نابینایی و یا اختلالات حرکتی چشم مواجه می شوند.
ممکن است کودکان در پی این اختلال ژنتیکی مشکلاتی همچون تشنج را تجربه کرده و در موارد نادر این عارضه به مرگ کودک ختم می شود.
تشخیص کرانیوسینوستوز
اگر متخصصان متوجه شوند که کودکان مشکوک به ابتلا به بیماری کرانیوسینوستوز هستند سعی دارند با روش های مختلف آسیب پیش آمده را بررسی کرده تا تشخیصی دقیق تری داشته باشند.
از اولین راه ها برای بررسی بد فرمی شکل سر باید به معاینات بالینی اشاره کرد، در این معاینات پزشک سر کودک را لمس کرده و هرگونه ناهنجاری های خاص مانند لبه دار شدن درزهای جمجمه حس می شود.
اگر در این زمینه پزشک به نتیجه مناسب و قطعی دست پیدا نکند با استفاده از سایر روش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن می توانند جمجمه نوزاد و درزهای بسته شده را بررسی نمایند.
به یاد داشته باشید که این درزها پس از جوش خوردن محو می شوند اما لبه دار شدن آنها نشان دهنده زودرس بودن رشد جمجمه است.
این برجستگی ها به واسطه اسکن های لیزری قابل مشاهده بوده و حتی اندازه گیری دقیق شکل جمجمه به این واسطه انجام می پذیرد.
روش دیگر برای تشخیص کرانیوسینوستوز آزمایش ژنتیک است.
به واسطه انجام این آزمایش پزشک تشخیص خواهد داد که آیا کودکان با این سندروم مواجه هستند یا خیر و البته روشی دقیق و بدون خطا می باشد.
درمان کرانیوسینوستوز
اگر کرانیوسینوستوز در حد خفیف اتفاق بیفتد نیازی به درمان نخواهد داشت.
اگر طی معاینات و بررسی های دقیق تر پزشک متوجه شود که درزهای جمجمه باز است و شکل سر غیر طبیعی شده است از قالب گیری سر استفاده کرده و به واسطه کلاه های محافظ می توانند شکل سر نوزاد را اصلاح کنند، این کلاه محافظی برای رشد مغز است و به جمجمه شکل می دهد.
اکثر نوزادانی که با این مشکل مواجه هستند نیازی به درمان نداشته و به مرور زمان این عارضه رفع می شود و یا آنقدر خفیف است که در بزرگسالی هیچگونه اثری از آن باقی نخواهد ماند.
اگر متخصصان متوجه شوند که کرانیوسینوستوز در حد بسیار شدید است، نیاز است برای کاهش فشار وارده بر مغز و جلوگیری از فشار آمدن به عروق حساس و بخش های آسیب پذیر جراحی های تخصصی را انجام می دهند تا فضا برای رشد عادی مغز فراهم گردد.
اگر متخصصان برای درمان کرانیوسینوستوز جراحی را الزامی بدانند با برنامه ریزی زمانی معین را به این شیوه درمانی اختصاص خواهند داد.
نیاز است که جراحی در حد جزئی انجام شود و به صورت آندوسکوپی می توانند محدوده مورد نظر را اصلاح کنند، این روش کمترین میزان خطر را برای نوزادان به همراه داشته و عموماً برای کودکان زیر ۶ ماه انجام می شود.
جراحی باز در کنار ریسک زیاد و آسیب های احتمالی که دارد برای نوزادان بالاتر از ۶ ماه انجام می شود، در این روش درمانی پزشک برشی را بر روی سر و استخوان جمجمه ایجاد کرده و سپس بد شکلی جمجمه را اصلاح می کنند، پس از اتمام جراحی برای ثابت نگه داشتن جمجمه از پیچ و صفحات جذبی استفاده می شود و نیاز است که کودکان برای چند روز در مراکز درمانی بستری بمانند.
در مواردی متخصصان جراحی باز و بسته را الزامی ندانسته و با استفاده از کلاه محافظ می توانند فرم سر را اصلاح کنند.
به یاد داشته باشید که تنها متخصصانی از جمله دکتر ستار ندری می توانند چنین شیوه های درمانی را در پیش بگیرند که در این زمینه تخصص کافی داشته و تمامی احتمالات را پیش بینی خواهند کرد.
اگر عمل تحت شرایط ایمن انجام شود و اصلاحات و ترمیم جمجمه به درستی و با ظرافت انجام پذیرد نتایج بسیار خوبی از این شیوه درمانی کسب شده و فرم سر کودکان اصلاح می شود و فضا کافی برای رشد مغز وجود دارد.
پس از انجام این روش های درمانی کودک رشد خود را به صورت طبیعی طی کرده و هرگز اختلالی در آینده سلامت آنها را تهدید نخواهد کرد.
آیا کرانیوسینوستوز نیاز به جراحی داره؟”
سلام!
بله، معمولاً درمان کرانیوسینوستوز نیاز به جراحی دارد، به ویژه در موارد شدیدتر.
هدف از جراحی باز کردن جوش‌های استخوانی و ایجاد فضای کافی برای رشد طبیعی مغز است.
البته نوع جراحی و زمان انجام آن بستگی به شدت مشکل و وضعیت بیمار دارد.